Etiket arşivi: değerleme

Şirket Aktifindeki Gayrimenkulün Değer Artışı Bilançoya Nasıl Aktarılır?

Bazı durumlarda şirketlerin aktifleri fiili durumu yansıtmamaktadır. Kasa, demirbaşlar, stoklar ve gayrimenkuller bunlara örnek olarak gösterilebilir. Bu kalemler arasında tutarı yüksek rakamlara ulaşıp en çok anlam ve önem yüklenen kalem ise gayrimenkullerdir. Bu nedenle şirketler envanterlerine kayıtlı gayrimenkullerini gerçek değerine ulaştırmak için değişik yöntemler aramakta ve uygulamaktadır. Örneğin sat-kirala yöntemi de firmalara nakit sağlamanın yanı sıra gayrimenkullerin gerçek değerine ulaştırması amacına hizmet eden bir sistem olarak kullanılmaktadır.

Ancak uygulamada bazı şirketlerin, yetkili gayrimenkul değerleme şirketlerine veya Asliye Ticaret Mahkemeleri’ne gayrimenkullerini değerlettirip yeni değeri bilançoya taşıdıkları görülmektedir. Yani yapılacak değerleme sonucu ortaya çıkan değer artışını bilançoda bir taraftan gayrimenkul izlendiği hesaba diğer taraftan ise özsermaye hesapları altında açılacak özel fon hesabına kayıt ederek izlemek istemektedirler.

Öte yandan Vergi usul Kanunu’nda (VUK) gayrimenkullerin maliyet bedeli ile değerleneceği hüküm altına alınmış olup, daha sonra yapılan düzenlemeler ile enflasyon düzeltmesi müessesesi getirilerek yeniden değerlendirme uygulaması ise kaldırılmıştır. VUK mükerrer 298. madde hükmünde yer alan enflasyon düzeltilmesi işlemi ile yeniden değerlendirme işleminin uygulamasına son verilmiş olup, kanun maddesinde yer alan düzenlemelere uygun enflasyon düzeltilmesinin dışında hiçbir şekilde değerleme işlemi yapılmayacaktır. Dolayısıyla şirket aktifine kayıtlı gayrimenkullerin değerlemesinin yapılması halinde, bu işlemin VUK açısından kabul edilmesi mümkün görülmemektedir.

Ancak şirketlerin aktifinde yer alan gayrimenkulleri mahkeme kararı veya değerleme şirketlerince değerlerinin yeniden belirlenmesi halinde, mevcut değerin bilgi amaçlı bilançonun dipnotlarında gösterilebilmesi mümkündür. Maliye Bakanlığı da vermiş olduğu özelgelerde dip not olarak gösterilmesini uygun görmüştür.

Yapılan bu açıklamalardan anlaşılacağı üzere VUK açısından şirketlerin aktifinde bulunan gayrimenkullerin değerlemesinde esas olan maliyet bedelidir. Herhangi bir şekilde değerleme yapılması ve bunun bilançoya taşınması mümkün değilken, yapılan değerleme sonuçlarının bilançonun dipnotlarında gösterilmesi mümkün gözükmektedir.

Tabi yapılan bu açıklamalar VUK açısından önemli ve değerli olup, Ticaret Kanunu açısından değerleme işlemin yapılmasında hiçbir sakınca bulunmamaktadır. Çünkü Ticaret Kanunu 78 ile 80. maddeleri arası değerleme ilkeleri ve değerlendirmenin nasıl yapılacağına ilişkin hükümler yer almaktadır.

Bu demektir ki, gayrimenkulün değerlemesi VUK hükümlerince yasak ama Ticaret Kanun hükümleri ile serbest! Tercih mükellefin demek yanlış olacak; mükellef Maliye Bakanlığı’na vermiş olduğu beyanname ve bildirimlerde değerlenmiş tutarları kullanamayacak, ancak Ticaret Kanunu hükümlerine göre yapacağı iş ve işlemler için kullanabilecektir. Kafa karıştırıcı bu durumun, idareyi ve mükellefleri mağdur etmeyecek bir şekilde çözümlenmesini dilemekteyiz.

Yılmaz Sezer / Dünya Gazetesi

Yeniden Değerleme Oranı

Vergi Usul Kanunu’nun mükerrer 298/B maddesi uyarınca “Yeniden değerleme oranı, yeniden değerleme yapılacak yılın ekim ayında (ekim ayı dahil) bir önceki yılın aynı dönemine göre Türkiye İstatistik Kurumu’nun Toptan Eşya Fiyatları Genel Endeksi’nde meydana gelen ortalama fiyat artış oranıdır. Bu oran Maliye Bakanlığı’nca Resmi Gazete ile ilan edilir.”

Maliye Bakanlığı tarafından yayımlanan 484 sıra numaralı Vergi Usul Kanunu Genel Tebliği uyarınca “Yeniden değerleme oranı 2017 yılı için yüzde 14.47 olarak tespit edilmiştir. Bu oran, aynı zamanda 2017 yılına ait son geçici vergi dönemi için de uygulanacaktır. (11 Kasım 2017 gün 30237 sayılı Resmi Gazete) Söz konusu oran 2016 yılı için 3.83 olarak belirlenmiştir.

Vergi Usul Kanunu’nda ve diğer vergilendirme ile ilgili kanunlarda yer alan bazı rakamsal verilerin yeniden değerleme oranında artırılması öngörülmüştür. Örneğin Gelir Vergisi Kanunu’nda yer alan binaların mesken olarak kiraya verilmesi halinde uygulanacak istisna miktarı ile çalışanlara bir günlük ödenen yemek bedellerindeki istisna miktarı 2018 yılı için yüzde 14.47 oranında artırılacak. Gelir Vergisi tarifesinde vergilendirmeye esas alınacak gelir dilimleri de bu oran dikkate alınarak yeniden belirlenecek.

Vergi Usul Kanunu’nda ise;

  • Bilanço hesabı esasına göre defter tutma hadleri,
  • Fatura kullanma zorunluluğu ile ilgili asgari had,
  • Doğrudan gider yazılabilecek demirbaş ve peştemallıklar ile ilgili doğrudan gider yazılabilecek azami miktar,
  • Usulsüzlük dereceleri ve cezaları ile ilgili miktarlar,
  • Fatura, gider pusulası, müstahsil makbuzu, serbest meslek makbuzu verilmemesi ve alınmaması ile ilgili miktarlar,
  • Bir takvim yılı içinde her bir belge nev’ine ilişkin olarak kesilecek toplam ceza miktarları,
  • Perakende satış fişi, ödeme kaydedici cihaz fişi, giriş ve yolcu taşıma bileti, sevk irsaliyesi, yolcu listesi, günlük müşteri listesi ile Maliye Bakanlığı’nca düzenlenmesi zorunluluğu getirilen belgelerin düzenlenmemesi, kullanılmaması veya bulundurulmaması halinde kesilecek özel usulsüzlük cezası miktarları ile her bir belge nev’ine ilişkin olarak her bir tespit için kesilecek toplam ceza miktarı, her bir belge nev’ine ilişkin bir takvim yılı içinde kesilecek toplam ceza miktarı,
  • Belirlenen muhasebe standartlarına, tek düzen hesap planına ve mali tablolara ilişkin usul ve esaslar ile muhasebeye yönelik bilgisayar programlarının üretilmesine ve kullanılmasına ilişkin kural ve standartlara uymayanlara uygulanacak ceza miktarı,
  • Tahsilat ve ödemelerini banka, benzeri finans kurumları ve posta idarelerince düzenlenen belgelerle tevsik etme zorunluluğuna uymayan mükelleflerden her birine, her bir işlem için uygulanacak özel usulsüzlük cezasının toplam miktarı,
  • Damga vergisi uygulamasında her bir kağıt için kesilecek özel usulsüzlük cezası,
  • Vergi Usul Kanunu’nun mükerrer 355’inci maddesi uyarınca bilgi vermekten çekinenler için uygulanacak ceza miktarları,
  • Veraset ve İntikal Vergisi Kanunu’nda yer alan matrah dilim tutarları ile mirasçı füruğ ve eşleri için uygulanan istisna tutarları,
  • Harçlar Kanunu’nda yer alan ve maktu olarak belirlenen harç miktarları ve konuya yönelik yerimizin sınırlı olması nedeniyle daha sonraki yazılarımızda ayrıntılı olarak ele alacağımız konularda açıklamaya çalışacağımız birçok konuda parasal olarak değerlemesi ve tanımı yapılan işlemler 2018 yılında yüzde 14.47 oranında artırılmış olarak dikkate alınarak parasal işleme tabi tutulacak.

Diğer yandan bilindiği üzere Maliye Bakanlığı Gelir İdaresi Başkanlığı tarafından 23 Ekim 2017 gün ve Kurumlar Vergisi Kanunu 46 no’lu sirküleri ile yapılan duyuru uyarınca “Vergi Usul Kanunu’nun mükerrer 298’inci maddesinin (B) fıkrasına istinaden yıllık olarak hesaplanan ve ilan edilen yeniden değerleme oranına, vergi kanunlarından kaynaklanan nedenlerden dolayı geçici vergi dönemlerinde de ihtiyaç duyulmaktadır. Bu bağlamda da 2017 yılı üçüncü geçici vergi döneminde (temmuz-ağustos-eylül) uygulanacak yeniden değerleme oranı yüzde 12.37 olarak belirlenmiştir.

İto.com.tr / Veysi Seviğ